Op de tweede maandag van februari is er een Internationale Epilepsiedag. Een goed moment om stil te staan bij deze vaak onbegrepen neurologische aandoening die wereldwijd miljoenen mensen treft.
Epilepsie komt voor in alle leeftijdsgroepen, van kinderen tot ouderen, en kan een grote invloed hebben op het dagelijks leven. Maar wat is epilepsie precies, hoe herken je het, en welke stappen kunnen we zetten om mensen met epilepsie te ondersteunen?
Wat is Het?
Epilepsie is een chronische neurologische aandoening die wordt gekenmerkt door terugkerende epileptische aanvallen. Deze aanvallen zijn het gevolg van abnormale elektrische activiteit in de hersenen, waardoor kortsluitingen ontstaan die de normale werking van de hersencellen verstoren. Afhankelijk van het type en de locatie van deze elektrische storingen kunnen de aanvallen variëren van korte afwezigheden of “absences” tot complexe aanvallen met spierschokken, bewustzijnsverlies en soms zelfs verwondingen.
Epilepsie kan op elke leeftijd ontstaan, maar komt vaak tot uiting in de kindertijd of bij mensen boven de vijftig jaar. Bij ouderen kan epilepsie bijvoorbeeld optreden als gevolg van een beroerte, hersenletsel, hersentumor of andere aandoeningen die de hersenen aantasten.
Vormen en Symptomen
Epilepsie kent verschillende vormen en gradaties. De meest voorkomende typen zijn:
- Focale epilepsie: Deze aanvallen beginnen in een specifiek deel van de hersenen en kunnen zich uiten als schokjes in een arm of been, tintelingen, geur- of smaakwaarnemingen, of plotseling verlies van spraak. De persoon blijft meestal bij bewustzijn maar kan verward of afwezig overkomen.
- Gegeneraliseerde epilepsie: Deze aanvallen omvatten beide hersenhelften en gaan vaak gepaard met bewustzijnsverlies, hevige spierschokken en ongecontroleerde bewegingen. De bekendste vorm hiervan is de tonisch-clonische aanval, waarbij iemand plotseling in elkaar zakt, het lichaam verstijft (tonische fase) en daarna gaat schokken (clonische fase).
- Absence-aanvallen: Deze korte aanvallen komen vaker voor bij kinderen, waarbij de persoon enkele seconden staart en geen reactie vertoont op prikkels van buitenaf. Deze vorm wordt vaak over het hoofd gezien omdat het lijkt op een moment van verstrooidheid of dagdromen.
Epilepsie kan ook in complexere vormen optreden, zoals status epilepticus, een ernstige conditie waarbij de aanvallen langer dan vijf minuten aanhouden of elkaar snel opvolgen zonder dat de persoon tussendoor bij bewustzijn komt. Dit vereist direct medische interventie en kan levensbedreigend zijn. Installeer alvast de gratis 112BE app.
Epilepsie in Vlaanderen: Feiten en Cijfers
In Vlaanderen leven naar schatting 60.000 mensen met epilepsie, dus ongeveer 1 op 100. De aandoening kent geen leeftijdsgrenzen, maar de impact op het dagelijkse leven kan sterk variëren. Velen kunnen met de juiste behandeling een normaal leven leiden, terwijl anderen dagelijks moeten omgaan met de onzekerheid van een mogelijke aanval.
Diagnose en Behandeling
Epilepsie wordt gediagnosticeerd door een combinatie van medische geschiedenis, neurologisch onderzoek en diagnostische tests zoals een elektro-encefalogram (EEG), dat de elektrische activiteit van de hersenen meet. Beeldvormingsonderzoeken zoals MRI of CT-scans kunnen ook helpen om mogelijke oorzaken van de aanvallen te identificeren, zoals littekenweefsel of tumoren.
De behandeling van epilepsie is vaak gericht op het voorkomen van aanvallen en kan bestaan uit medicatie, dieetveranderingen, of in sommige gevallen chirurgische ingrepen. Anti-epileptica zijn de meest voorgeschreven medicijnen en helpen bij ongeveer 70% van de patiënten om hun aanvallen onder controle te houden. Voor diegenen bij wie medicatie niet helpt, zijn er andere opties zoals de ketogene dieettherapie of nervus vagus stimulatie, waarbij een klein apparaatje in de borst wordt geïmplanteerd om elektrische pulsen naar de hersenen te sturen.
Het Leven met Epilepsie: Uitdagingen en Vooroordelen
Leven met deze chronische ziekte kan een uitdaging zijn, vooral omdat er nog veel misvattingen en vooroordelen over bestaan. Velen denken nog steeds dat epilepsie een mentale stoornis is, of dat mensen met epilepsie zich abnormaal gedragen. Deze misverstanden kunnen leiden tot angst, sociale isolatie, of zelfs discriminatie.
Voor oudere volwassenen met epilepsie, die mogelijk al te maken hebben met andere gezondheidsproblemen, kan de aandoening een extra belasting vormen. Zij kunnen zich onzeker voelen over hun onafhankelijkheid, vooral als de aanvallen niet goed onder controle zijn. Tegelijkertijd kan een correcte diagnose en behandeling hen helpen om een bevredigend en actief leven te blijven leiden.
Wat Kunnen We Doen?
Er is gelukkig steeds meer bewustzijn rond epilepsie, maar er blijft nog veel werk aan de winkel. Als gemeenschap kunnen we een verschil maken door:
- Bewustwording te vergroten: Educatie is essentieel om misverstanden en stigma’s rond deze aandoening te verminderen. Door meer te weten te komen over de aandoening, kunnen we beter begrijpen wat mensen met epilepsie doormaken en hen op een meer inclusieve en empathische manier ondersteunen.
- Ondersteuning bieden: Mensen met epilepsie kunnen veel baat hebben bij een ondersteunend netwerk van familie, vrienden en zorgverleners. Praktische hulp, zoals zorgen voor een veilige omgeving of het leren hoe te reageren tijdens een aanval, kan het verschil maken.
- Belangenbehartiging en beleid: Pleiten voor beter beleid, toegang tot medische zorg en wetenschappelijk onderzoek kan helpen om de kwaliteit van leven van mensen met epilepsie te verbeteren.
Naar een Betere Toekomst
Op deze Internationale Epilepsiedag is het belangrijk dat we stil blijven staan bij wat epilepsie betekent voor de mensen die ermee leven, en hoe wij als samenleving hen beter kunnen ondersteunen.
Dit is niet alleen een kwestie van bewustwording, maar ook van actie. Laten we samenwerken aan een toekomst waarin iedereen, ongeacht hun gezondheidstoestand, zich gesteund en begrepen voelt.
Epilepsie mag dan misschien niet volledig te genezen zijn, maar met de juiste kennis, begrip en ondersteuning kunnen we een wereld creëren waarin mensen met epilepsie een volwaardig, actief en bevredigend leven kunnen leiden.
De Boomager Redactie
